Ostia antyczna- starożytne miasto portowe nad Morzem Tyrreńskim
Dziś wybierzemy się na wycieczkę, tam gdzie rzeka Tybr uchodzi do Morza Tyrreńskiego, czyli do Ostii (jak sama nazwa wskazuje ostia=ujście czy brama do morza). Obecnie wskutek procesów akumulacyjnych w delcie Tybru, Ostia "odsunęła się " od morza o ok 3km.
Miasteczko według historycznych zapisków powstanie już w VII wieku przed naszą erą! Nie bez powodu porównywane jest do Pompejów, ze względu na najlepiej zachowane stanowiska archeologiczne.
Dopiero jednak w IV wieku p.n.e. osiedli się pierwsza kolonia rzymska, która będzie miała całkowitą kontrolę nad główną drogą transportu z ostii do Rzymu. Ta bardzo ważna funkcja przeważy nad wszelakimi operacjami wojskowymi floty rzymskiej, stacjonującej również w porcie ostyjskim.
Rozwój urbanistyczny i gospodarczy
Wraz ze wzrostem znaczenia miasteczka oraz tutejszego portu w epoce imperialnej, Ostia stała się całkowicie niezależna od Rzymu! a co więcej rozwkwitała wzbogacana nowymi budowlami: cesarz Tyberiusz wybuduje pierwsze Forum, a cesarz Klaudiusz stworzy sztuczną przystań. Ponadto w Ostii znajdowała się Synagoga oraz Mitreum- świątynia poświęcona bogu Mitrze ( Bóg Słońca w mitologii perskiej). W kolejnym wieku cesarz Trajan zdecyduje się na wydłużenie granic miasta na północ i powstanie kolejny port przy Centum cellae- dzisiejsza Civitavecchia. Jakby tego było mało zostanie wytyczona nowa droga łącząca "wieczne miasto" z Ostią- aktualna via Portuense biegnąca prawym brzegiem rzeki Tybru.
Złoty okres dla Ostii i jej dynamiczny rozwój gospodarczy wpłynie dodatkowo na wzrost populacji sięgającej na przełomie II/III wieku n.e. aż 75.000 mieszkańców.
Niestety zwycięstwo cesarza Konstantyna nad Maksencjuszem na Moście Mulwijskim (312 r.n.e.) zapoczątkuje powolny upadek nie tylko potęgi cesarstwa starożytnego ale również utratę pozycji polityczno-gospodarczej dla Ostii. Od tej pory port Ostyjski zamiast być aktywnym miejscem wymiany handlowej stał się punktem ewakuacyjnym z Rzymu dla bogatych arytokratów a dawny port zamienił się w bagno.
Centrum Ostii
Główną arterią komunikacyjną miasta biegnącą z północy na południe była CARDO MAXIMUS, natomiast ze wschodu na zachód DECUMANUS MAXIMUS (dziś viale degli Scavi), przy której znajdowała się dawna brama miasta: PORTA ROMANA.
Dziś spacerując antyczną Decumanus Maximus, natkniemy się na ruiny kompleksu termalnego Neptuna tzw. łaźni cesarskich oraz pozostałości z wykopalisk w dawnych świątyń Romy i Augusta na Forum w Ostii. Równie ciekawym miejscem jest Termopilum -antyczna kafejka w której zachowane malowidła ścienne pełniły rolę menù.
Możemy na prawdę poczuć starożytny klimat miasta, zaglądając w prawie każdy jego zakamarek: zarówno w przestrzeń mieszkalną antycznych kamienic, jak i monumentalnego teatru ostiańskiego. Pomimo 2000 lat, nadal podziwiamy doskonale wyeksponowane mozaiki, inskrypcje oraz liczne rzeźby na tle na tle śródziemnomorskich pinii.